آی‌سی‌یو چیست

آی‌سی‌یو یا همان بخش مراقبت های ویژه (Intensive  Care Unit = icu) بیمارستان، برای بستری شدن بیماران با شرایط بحرانی است. این می تواند بعد از عمل جراحی تا زمان رفع خطرات احتمالی پیامد آن عمل باشد. یا بیمار در ابتدای پذیرش در اورژانس بیمارستان با تشخیص پزشک، در آی‌سی‌یو بستری شود. همچنین در شرایطی که هشیاری بیمار پایین بیاید و اصطلاحا بیمار در کما باشد، تا بازگشت به شرایط عادی هشیاری در icu بستری خواهد بود.

پرسنل آی‌سی‌یو مطابق الزامات باید باتجربه و دوره‌دیده باشند. سرپرستار مقیم در بخش مراقبت های ویژه، باید دارای تحصیلات ارشد یا با سابقه کار باشد، رئیس بخش هم متخصص بیهوشی خواهد بود.

این مطلب را پس از یک تجربه شخصی تصمیم گرفتم بنویسم. جستجو کردم و در سایت های ایرانی، مورد مشابه پیدا نشد. با اقتباس از سایت های خارجی و افزودن نکاتی، مطلب را نوشتم.

نکات لازم برای همراهان و نزدیکان در مواجهه با بیمار بستری در icu

  1. آرام و شمرده و با استفاده از جملات کوتاه و مثبت، حرف بزنید.
    خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند چون بیمار بستری در آی‌سی‌یو با دستگاه ونتیلاتور نفس می‌کشد پس صدا را نمی شنود، نگران نباشید آن‌ها می‌توانند صدای شما را بشنوند.
  2. شرایط سخت و ناراحتی – که بیمار بستری در آی‌سی‌یو ممکن است در حال تحمل آن باشد – درک کنید و بدان اشاره نمایید.
    مثلا به او بگویید: تو الان آی‌سی‌یو بستری شدی و این لوله که در دهان ات گذاشته‌اند برای اینه که راحت‌تر نفس بکشی. این موقتی یه و نگرانی نداره. پرستار گفته که یه دارو هم بهت می‌دن که راحت تر باشی تا مشکل حل بشه. نگران نباش وضعیت ات نسبت به روز اول بهتر شده و داری پیشرفت می‌کنی
  3. اگر بیمار در سطح هشیاری ئی است که می‌تواند صحبت شما را تشخیص دهد، از او به شیوه ای سؤال نپرسید که نتواند پاسخ بدهد.
    روی یک صفحه کلماتی (مثلا درد – سرگیجه و علائم دیگر) را بنویسید که وقتی نشانش می‌دهید بتواند اشاره کند یا با اشاره تأیید کند.
    مثلا بگویید که هر کدام از موارد را دارد، برای تأیید دو بار پلک بزند.
    در اتاق آی‌سی‌یو اغلب وایت برد برای چنین مواردی در دسترس است.
    این که بیمار عصبانی یا ناامید بشود یا نخواهد با کسی ارتباط برقرار کند، در آی‌سی‌یو طبیعی است. با آن‌ها صبورانه برخورد کنید تا از میزان ناامیدی احتمالی شان کم شود. ممکن است شیوه ارتباطی دیگری روی او بهتر جواب بدهد.
  4. یک وایت‌برد کوچک تهیه کنید تا بیمار بتواند راحت روی آن بنویسد.
    اگر بیمار هشیاری‌اش در سطح کافی باشد یا آسیب جسمی شدید ندیده باشد می‌تواند بنویسد و خواسته‌هایش را به شما بفهماند.
  5. جملات کوتاه با مفهوم اطمینان بخشی و حمایت بگویید.
    مثلا: سلام مامان، من مریم ام، اومدم اینجا باشم که هر کاری لازم شد برات انجام بدم و کمک پرستارها باشم که سریع تر حالت خوب بشه. پرستارهای آی‌سی‌یو همیشه بهترین و باتجربه‌ترین‌های بیمارستان هستند و حواس‌شون به تو هست.
    اشارات کوتاه با دست می‌تواند در ارتباط گیری سریع کمک کند.
    مثلا انگشت شست رو به بالا یعنی خوب، رو به پایین یعنی حالت درد یا این که چیزی لازم دارم.
  6. به بیمار در فاصله های زمانی یادآوری کنید که این شرایط موقتی است و پیشرفت خوبی داشته است.
    به او امید و اطمینان بدهید. حتی  ممکن است هشیاری در حدی باشد که نتواند صحبت کند یا تشخیص بدهد.
    گاهی لازم نیست که اطلاعات دقیق پزشکی بدهید ولی می‌توانید با توجه به بیماری اولیه که باعث بستری شدن در آی‌سی‌یو شده صحبت هایی بکنید.
    مثلا: سرماخوردگی های پشت سر هم باعث شده ریه ات خیلی عفونت کنه، خوب شد که تشخیص دادند اینجا و عفونت داره کمتر می‌شه. بیهوشی ات بخاطر بالا رفتن عفونت بوده ولی از موقعی که اینجا هستی هر روز دارند آنتی بیوتیک می‌زنند و آزمایش می‌گیرند. شرایط ات جوریه که نیاز به کار اضافه نیست و با همین روند درمان می‌شی. یه کم حوصله کن ما همه به نوبت اینجا هستیم.
  7. دستش را بگیرید و به آرامی لمس کنید. قبل از این کار اول با مسئول آی‌سی‌یو چک کنید. گاهی به دلایل ایمنی ممکن است این کار ممنوع باشد.
  8. وضعیت را به بیمار بستری بگویید.
    مثلا تاریخ روز و ساعت و مکان. مثلا ممکن است در شهری غیر از محل سکونتش بخاطر تصادف بستری شده باشد. او را آگاه کنید.
    اگر هشیاری اش در حدی است که چشم باز کند و ببیند می‌توانید روی یک برگه روبرویش تاریخ را بنویسید و علامت بزنید.
    در باره صداهایی که در اتاق آی‌سی‌یو شنیده می‌شود توضیح دهید تا اضطراب و ترس کمتر شود.
    مثلا: صدای شبیه زوزه مال دستگاه تنفسه که به ریه ات فشار نیاد، این صدای بوق هم گاهی میاد مال تعداد تنفس ته چیزی نیست. حساب و کتاب نفس کشیدن هات رو دارند که از تعداد مشخصی بالا و پایین نره. بوق پشت سر هم زد نگران نشو دستگاه به پرستارها زمان اعلام می‌کنه که یه سری کارهایی رو سر وقت انجام بدن (بعضی از این اطلاعات ممکن است غیر فنی و حتی غلط باشد ولی برای توجیه بیمار مفید است)
  9. دعا، شعر، کتاب و داستان هر آن چه که از قبل می‌دانید بیمار به آن‌ها علاقه داشته است، بخوانید.
    اگر در اتاق آی‌سی‌یو بیماران دیگری بستری هستند، صدا به گونه ای باشد که مزاحمت برای دیگری نباشد.
    می‌توانید موزیک مورد علاقه بیمار را پخش کنید تا بشنود. در این خصوص حتما از مسئول آی‌سی‌یو بپرسید.
  10. اگر خواستید از پرستار یا مسئول آی‌سی‌یو سؤالی بپرسید که ممکن است به شرایط بحرانی بیمار اشاره کند، در جایی و زمانی بپرسید که بیمار احیانا با شنیدن آن مضطرب نشود.
    حتی بیمار در حالت بیهوشی ممکن است صداها را بشنود. صحبت های نگران کننده که بخواهید به ملاقاتی‌ها توضیح دهید، در نزدیکی محل بستری بیمار توضیح ندهید.
    وقتی شخصی به دیدنش می‌آید، اشاره کنید که: فلان شخص اومد و حالت رو پرسید. منتها اجازه ندارند بیان داخل اتاق همون بیرون از پشت پنجره تو رو دید و من بهش گفتم از امروز دیگه خطر برطرف شده. قرار شد دکتر که اجازه ملاقات داد بهش زنگ بزنم بیاد دوباره.
  11. راجع به کارهایی که بیمار بستری به طور روزانه انجام می‌دهد و معطل ماندن آن‌ها ممکن است نگرانی ایجاد کند، صحبت کنید.
    مثلا: بچه‌ها به اداره گفتند و ۱ ماه مرخصی برات نوشتند و موافقت شده. نگران نباش. از بیمه هم نامه گرفتیم هزینه بیمارستان رو گفتند کامل می‌دن.
    یا مثلا: فلانی جمعه شب، آخر مهمونی مراسم دعا گرفت و همه بودند و برات دعا کردند. خوشبختانه امروز صبح هم که اومدم دکتر من رو دید و گفت که داروها رو کم کردند و بهتر شدی.

 

نکاتی که به عنوان همراه بیمار بستری در آی‌سی‌یو باید در خصوص خودتان رعایت کنید

مواظب خودتان باشید. تغذیه و خواب و استراحت و کارهای روزمره را بموقع انجام دهید، تا بتوانید سر ساعت تعیین شده در بیمارستان حاضر باشید و کارهایی را که به عهده شما است انجام دهید.
اگر بخاطر استرس، درست غذا نخورید و نخوابید، حالت نامنظم و بهم ریخته ی شما روی پرستار و پزشک هم اثر بد خواهد گذاشت.
ضرر این بی نظمی و آشفتگی در نهایت متوجه بیمار بستری در آی‌سی‌یو خواهد بود.

پیش از ورود به اتاق آی‌سی‌یو باید لباس مخصوص (گان) بپوشید.
حواس تان باشد اگر احتمال سرفه یا عطسه دارید، ماسک بزنید.
عطر و ادکلن و هر چیزی شبیه این را استفاده نکنید چون ممکن است در فضای اتاق آی‌سی‌یو باعث واکنش تنفسی بیمار بشود.
دستکش را بلافاصله بعد از ورود به آی‌سی‌یو از مسئول اتاق بگیرید و استفاده کنید.
تا زمانی که از شما نخواسته اند به تخت و وسایل دست نزنید.

پرستاران آی‌سی‌یو لازم است که گزارش وضعیت بیماران را ساعت به ساعت ثبت کنند.
اگر موقع ورود به آی‌سی‌یو پرستاران در حال نوشتن و … بودند، صبر کنید تا کارشان تمام بشود.
حتی الامکان تا زمانی که کار قبلی شان تمام نشده، از آن‌ها سؤال نپرسید و سکوت کنید.

آلارم‌ها و صداهایی که از دستگاه های متصل به بیمار شنیده می‌شود، برای هشدار به پرسنل متخصص است.
وقتی که پرستاران حضور داشتند، به هنگام بوق هشدار دستگاه به آن‌ها چیزی نگویید، مگر این که خودتان کامل به موضوعات فنی دستگاه‌ها مسلط باشید.
آن‌ها می‌دانند چه زمانی واکنش نشان بدهند.

در زمانی که حس می‌کنید شرایط اتاق خلوت است می‌توانید راجع به دستگاه‌ها و نشانگر هایی که به بیمار متصل است سؤال کنید تا احیانا در زمان ضرورت بتوانید کمک حال باشید.
اگر به صورت ناگهانی مساله ای پیش آمد که پرسنل در اتاق نباشند به شرایط بیمار توجه کامل داشته باشید.
پیش از ترک اتاق، از پرستارها بپرسید که چه زمانی لازم خواهد بود آن‌ها را صدا کنید.

پیش از ورود به اتاق آی‌سی‌یو گوشی را در حالت بی صدا یا ویبره قرار دهید.
اگر منتظر تماس حساس هستید هر چند دقیقه یک بار گوشی را بررسی کنید.
دقت داشته باشید که اگر گوشی را در دست گرفتید با همان دست امکان لمس تخت و تجهیزات و محیط نزدیک بیمار را نخواهید داشت.